Hoe wegen wandelaars vinden

De toonbank van reisboekhandel Alta Via is aanstekelijker dan de kopstanden in onze plaatselijke supermarkt. Iedere keer als ik langskom om een of andere kaart op te halen staat er wel een boek dat mij de ogen uitsteekt en me doet toehappen. Onlangs was het de beurt aan een boek van Franco Michieli : Hoe wegen wandelaars vinden, met als ondertitel Het plezier van te verdwalen. Een boekje waarin Michieli beschrijft hoe hij na dertig jaar omzwervingen er toe gekomen is op zijn bestemming te komen met een wel heel radicale manier van reizen: zonder kaart, uurwerk, kompas of digitale speelgoedjes. Hierbij grijpt hij terug naar de dierenwereld en de oermensen, waarin groepen er al millennia in slagen grote afstanden af te leggen; dat konden zij dankzij gedeelde overgeleverde kennis en het herkennen van tekenen in het landschap. De huidige mens is door het gebruik van hulpmiddelen en wegwijzers langs de kant van de weg deze kennis verloren. De schrijver bestudeert al in de planningsfase de topologie van het landschap. Die kennis slaat hij op in het geheugen. Door het gebruik van oude navigatietechnieken op locatie slaagt hij erin zijn weg te vinden en een eventuele afdwaling weer recht te trekken. Hierbij is het verdwalen een essentieel element waarmee kennis opgebouwd kan worden. Hierop verdergaand deelt de schrijver zijn houding en ervaring als mens in de hem omringende wereld.

Om zijn betoog te onderbouwen refereert hij aan een winterse reis met slee in het noordelijk gebied tussen de Fins-Russische grens en de Noorse kust over het met sneeuw bepakte Sapmi-gebied (oorspronkelijke naam voor Lapland), waar ze enkel bij twee of drie dorpen kunnen komen. Je kan je natuurlijk afvragen wat de relevantie is van deze extreme tocht voor ons minder ervaren en getalenteerde stervelingen die gewoon naar Rome willen stappen. De schrijver geeft zelf een antwoord door te verwijzen naar zijn tochten in de onmiddellijke omgeving van zijn woonplaats. De routes die we volgen naar Rome zijn gedurende de laatste dertig jaar uitvoerig beschreven, ingedeeld in etappes, ondersteund met slaapplaatsen en ga zo maar door. De nachten brengen we door met gelijkgezinden die hetzelfde scenario afwerken. De route en de hulpmiddelen die we tot onze beschikking hebben staan er borg voor dat we de bestemming veilig bereiken. Maar als we onszelf toestaan af en toe af te wijken van het voorgestelde pad en ‘verloren te lopen’, zal dat deuren openen naar unieke en onverwachte ervaringen; en iets van de kennis te herwinnen die onze voorouders bezaten om hun doel te bereiken.

Franko Michieli besluit als volgt:

 “… om ons te laten be­reiken door dat wat we missen, moeten we ons be­vrijden van iets wat te veel is, en wat we bij ons dragen omdat we het zo nu eenmaal gewend zijn. Ik heb het dan niet zozeer over persoonlijke bezit­tingen, maar vooral over voorwerpen, diensten, il­lusies, waarover wij in onze westerse wereld bijna allemaal beschikken. Wie afziet van iets wat alge­meen in de samenleving als onontbeerlijk wordt gezien, heeft een grotere kans iets op het spoor te komen wat écht essentieel is, en soms zelfs helende kracht kan blijken te hebben. Iets afwijkends bij je­zelf toelaten, een anomalie, een tekort — wat kan betekenen je een beetje verdwaald te voelen —brengt je vaak tot een andere, vruchtbare kijk op de dingen, die je misloopt met al die zogenaamde nor­maliteit.”