Via Francigena 2023 in cijfers
Ben jij al naar Rome geweest? Waarschijnlijk vond je het niet erg druk. Misschien ben je zelfs vrijwel niemand tegengekomen. Of ben je nog niet geweest, maar heb je al wel plannen. Wellicht kies je voor Rome omdat het er nog relatief rustig is. Zeker in vergelijking met Santiago is Rome een rustige pelgrimsbestemming.
Maar wat is rustig? Ben jij ook benieuwd hoeveel pelgrims zich richting de Eeuwige Stad begeven? En wie dat zijn? Vrouwen, mannen, individuen, duo’s, groepen en waar komen ze vandaan? Er worden allerlei gegevens verzameld over de Via Francigena, een van de meest bekende routes richting Rome.
Danilo, de legendarische veerman
Om te beginnen houdt Danilo Parisi statistieken bij. Danilo is de inmiddels 74-jarige Italiaanse veerman die met zijn veerboot wandelende en fietsende pelgrims de rivier de Po overzet.
Hij exploiteert zijn veerboot sinds 1998. Helaas werd tijdens de lockdown zijn boot vernield en tot zinken gebracht. Een internationale oproep door de Confraternity of Pilgrims to Rome (CPR) om financieel bij te dragen heeft geleid tot vervanging.
Danilo verbindt met zijn boot de route tussen Pavia en Piacenza, en hoewel lang niet iedereen van zijn dienst gebruik maakt, is zijn register een goede bron van het pelgrimsverkeer op de Via Francigena. Zijn gegevens zijn dan ook gebaseerd op het aantal pelgrims dat zijn veerboot neemt. Na de overtocht, stempelt Danilo de pelgrimspaspoorten af en vraagt elke pelgrim dan meteen om zijn gegevens in zijn magistrale Liber Peregrinorum in te voeren. Dit bestaat inmiddels uit meerdere delen en geeft een schat aan informatie over de Via Francigena.
Voor degenen die hebben gebruikgemaakt van de boot, vormt de overtocht vaak een bijzondere herinnering. Ben je nog onderweg? Weet dan dat dit plezier je nog staat te wachten. Het is overigens raadzaam om de overtocht vooraf te reserveren door Danio te bellen op +39 05 23 77 16 07.
Wie zijn die pelgrims volgens Danilo?
Uit de gegevens van Danilo komt naar voren dat het bezoekersaantal op de Via Francigena zich vorig jaar sterk herstelde, met een toename van 25 procent. De legendarische veerman registreerde 1.008 overtochten in 2023, tegen 804 in 2022 en daarmee is het aantal bijna weer terug op het pre-Covid-record van 1.405 in 2018.
In 2023 vervoerde Danilo 53 fietsers.
Na de eerste grote Covid-lockdown in juni 2020, kort nadat de Via Francigena werd heropend, vervoerde hij zijn 10.000e pelgrim. De laatste overtocht van het jaar op 30 december 2023 bracht het totaal op 12.537 en inmiddels zullen de eerste pelgrims al overgestoken zijn.
Zoals gewoonlijk vormden de Italianen het grootste aantal (363 pelgrims), maar net als de afgelopen jaren waren er meer niet-Italianen, uit uiteenlopende landen. In totaal vervoerde Danilo pelgrims uit 33 verschillende landen.
De Italianen zijn de grootste groep, gevolgd door pelgrims uit Frankrijk, Zwitserland, Spanje, Duitsland, Australië en Nederland op de achtste plaats.
Het aantal mensen dat helemaal vanuit Canterbury loopt, is nog steeds klein. Sinds 1998 heeft Danilo in totaal slechts 742 pelgrims geregistreerd die in Canterbury zijn begonnen. In 2023 heeft hij 88 pelgrims vervoerd die van daaruit vertrokken, waarvan vijf op de fiets.
Volgens de gegevens van Danilo is 10% jonger dan 30 jaar, 14% tussen de 30 en 50, en is 76% van de pelgrims ouder dan 50 jaar.
Een kleine meerderheid (58%) is man, tegenover 42% dat vrouw is. Van de pelgrims reist 34% alleen.
De Europese Vereniging van de Via Francigena
Behalve Danilo, houdt ook de EAVF elk jaar bij wie die pelgrim is. Dat doen ze op twee manieren.
Ten eerste kijken ze naar het aantal uitgedeelde EAVF-pelgrimspaspoorten. In 2023 bedroeg dat 15.667. Het aantal distributiepunten voor pelgrimspaspoorten was 118, met een stijging in Frankrijk en Zwitserland.
Ten tweede wordt pelgrims die het pelgrimspaspoort ontvangen, gevraagd een vragenlijst in te vullen. Dat hebben in totaal 3.840 pelgrims gedaan; dat is ongeveer hetzelfde aantal als in 2022. Het zijn schattingen en geen officiële statistieken, omdat er vooral in Europa ook andere pelgrimspaspoorten worden verspreid (zoals ook in Nederland door de vereniging Pelgrimswegen naar Rome).
Wie zijn die pelgrims volgens de EAVF?
Pelgrims op de Via Francigena zijn nog steeds grotendeels te voet (86%), met een lichte stijging ten opzichte van 2022. De overige 14% reisde per fiets, en enkele individuele pelgrims legden sommige delen van de route te paard af.
Nationaliteit
Het aantal vertegenwoordigde landen langs de route is 55. De grootste groep wandelaars blijft uit Italië komen. De groep pelgrims uit de Verenigde Staten is flink gegroeid en staat op de tweede plaats. Net daarachter liggen in volgorde Zweden, Frankrijk en Australië. De belangstelling voor de Via Francigena buiten Europa reikte van Zuid-Afrika tot Colombia, en van Singapore tot Nieuw-Zeeland. In deze statistieken wordt Nederland niet apart genoemd.
Vertrek en aankomst
De belangrijkste vertrekplaatsen liggen in Toscane (dit verklaart mede het grote verschil in aantallen met de statistieken van Danilo). Net als in 2022 staat Lucca op de eerste plaats (13%), gevolgd door San Miniato (11%) en Siena (7%). Daarnaast zijn Bolsena, Gambassi Terme en Rome populair. Ook de Grote St. Bernardpas (Zwitserland) en de stad Canterbury (Verenigd Koninkrijk) staan in de top 10, gevolgd door Fidenza (Emilia-Romagna).
Wat de pelgrimsbestemmingen betreft, komt Rome op de eerste plaats met 44%. De aankomst in de Eeuwige Stad, bij het Graf van de Heiligen Petrus en Paulus, is een belangrijk doel. Op de tweede plaats staat Siena, met 24%. Belangrijke bestemmingen die ook veelvuldig werden bereikt, waren Santa Maria di Leuca (eindpunt VF del Sud), de Grote Sint-Bernhardpas en Canterbury, voor wie van zuid naar noord liep.
De favoriete maand om te vertrekken is april (22%). September volgt met 16,5%, daarna volgen augustus met 14% en mei met 13%. Juni en oktober bedragen respectievelijk 9% en 7%.
Leeftijd, geslacht en alleen of samen
Het aantal jonge pelgrims is toegenomen. Van het aantal pelgrims bevindt 22% zich in zowel de leeftijdsgroep 25-34 als de leeftijdsgroep 55-64 jaar. Iets daaronder bevindt zich met 21,4% de leeftijdsgroep 45-54 jaar. De leeftijdsgroep 35-44 jaar bedraagt 14%, terwijl respectievelijk 10,6% en 10% de leeftijdsgroepen onder de 25 en boven de 65 zijn.
Van de pelgrims is 51% man en 49% vrouw; de groep vrouwen stijgt.
De meeste pelgrims gaan met z’n tweeën op reis (39,5%), gevolgd door alleen (36,5%) en in een groep van minimaal drie personen (24%).
Motivatie
Het delen van ervaringen (50%) is de meest genoemde motivatie; een pelgrimsroute afleggen is in de eerste plaats een gelegenheid om anderen te ontmoeten. Bovenaan staan ook culturele (38%) en toeristische (35%) redenen, evenals spiritueel en persoonlijk onderzoek (35%). Deze worden gevolgd door de interesse in milieu, sport en voedsel- en wijntoerisme.
Testimonium in Rome
Vorig jaar is de opvang van pelgrims, de Fabbrica di San Pietro, geopend, met een speciaal bureau in de kathedraal. De receptie is dagelijks geopend van 7.30 tot 18.30 uur. Op woensdag (als er pauselijke audiëntie op het plein is) van 13.00 tot 18.30 uur. Daarnaast wordt er elke dag om 18.00 uur een pelgrims-mis gevierd.
Bij ontvangst van het Testimonium vulden tot slot in totaal 3.319 pelgrims in uit 55 verschillende landen (33 Europese en 22 niet-Europese) een aanvullende vragenlijst in. De meest populaire maanden waren september (660 formulieren), gevolgd door augustus (563 formulieren) en oktober (537 formulieren). De internationale geografische herkomst komt redelijk overeen met de EAVF-gegevens: in de volgorde Italië, Duitsland, de Verenigde Staten, Frankrijk en Australië. De grote Duitse aanwezigheid, die niet met hoge cijfers voorkomt in de EAVF-statistieken, komt door het feit dat pelgrims doorgaans gebruik maken van het pelgrimspaspoort dat door een nationale organisatie wordt verspreid. Zoals eerder gezegd, geldt dat ook voor Nederland.
Wil je meer weten? Kijk op https://www.viefrancigene.org/en/statistics/.
Everdiene Geerling