Madonna dei Pellegrini
In de Cavaletti kapel van de Chiesa Sant’Agostino (Sint Augustinus) op Campo Marzio, vlakbij het Piazza Navona, vind je het bijzondere schilderij ‘Madonna dei Pellegrini’ van Michelangelo Merisi (1571 – 1610). Later werd hij bekend als Caravaggio, een noord Italiaans plaatsje in de buurt van Bergamo. Het schilderij heeft ook als titel ‘Madonna di Loreto’. Het grote werk is speciaal voor deze kapel geschilderd omstreeks 1605 in opdracht van de familie Cavaletti.
Het werk is geïnspireerd op een lokale legende, die een bedevaartsoord van Maria maakte van Loreto, een stad in midden Italië. Op het schilderij wordt Maria blootsvoets met de naakte baby Jezus op de arm afgebeeld. Zij ‘verschijnt’ aan twee geknielde en biddende pelgrims. De pelgrims, een man en een vrouw zijn als pelgrim herkenbaar aan de stok, die ze meevoeren. Onderzoek wijst uit dat Lena Antognetti model heeft gestaan voor deze Maria. Bijzonder is dat we weten dat deze Lena een prostituee en geliefde van Caravaggio was.
Door toepassing van één sterke lichtbron in een verder duistere haast ondefinieerbare ruimte, verhoogde Caravaggio in zijn schilderijen het dramatische effect. De voorstelling wordt er tastbaarder door. De driedimensionale illusie van het schilderij wordt er enorm door versterkt. Het maakt hem tot een van de beroemdste kunstenaars uit de stijlperiode van de barok. Zijn compositiemethode inspireerde vele buitenlandse kunstschilders. Binnen de schilderkunst van de barok is er zelfs sprake van een naar de Italiaanse kunstenaar vernoemde stroming, dat als ‘Caravaggisme’ wordt aangeduid.
Het schilderij ‘Madonna dei Pellegrini’ kreeg in die tijd veel kritiek omdat de Madonna geen echte Madonna was maar eerder een ‘volkse’ vrouw. Ook het afbeelden van blote voeten, zowel van de Madonna als van de pelgrim werd toen als ‘vulgair’ beschouwd.
